صافی و سبد پمپ

بسیاری از پمپ های استخر که امروزه در بازار به فروش می رسد مجهز به یک صافی لایه ای هستند برای جدا کردن برگ ها،خار و خاشاک،مو،پرز و سایر اجزای آلاینده بزرگ موجود در آب مورد استفاده قرار می گیرند.

ساخت استخر

مهمترین ویژگی الکترو پمپ های استخر آن است که آبدهی آن ها با تغییر افت فشار سیستم لوله کشی(به واسطه کثیف شدن فیلترها و عواملی مانند آن) نباید دچار تغییر شدید شود. البته در استخرها متناسب با تجهیزات مورد استفاده ممکن است پمپ های دیگری نیز وجود داشته باشد. برای مثال گاهی اوقات برای تزریق مواد شیمیایی در مدار فیلترها نیز معمولا از یک پمپ کوچک استفاده می شود که این پمپ معمولا از نوع سیلندر پیستونی است.

آب ورودی به پمپ از دریچه مکش ،به محفظه صافی ،موگیر یا پرز گیر وارد می شود.ساختار داخلی آنها از شبکه های پلاستیکی تشکیل می شود که ضمن عبور آب از میان آنها ذرات ریز و نخاله های معلق بزرگتر را به دام می اندازد

.در بعضی از پمپ ها به منظور جلوگیری از نشتی ،محفظه صافی به بدنه حلزونی یا واشر حلقوی پیچ می شود.

برای تمیز کردن سبد صافی نیز معمولا یک دریچه در نظر گرفته می شود .روکش صافی از جنس پلاستیک شفافی است که طرفین آن قابل رویت است و می توان با یک نگاه وضعیت صافی از نظر پر یا خالی بودن را به راحتی بررسی کرد.

محفظه صافی باید دائما تمیز شود چرا که در صورت پر شدن صافی آبدهی پمپ به میزان چشم گیری کاهش می یابد.

در تمامی پمپ ها بین دو لبه محفظه صافی از یک واشر حلقوی استفاده می شود که از مکش هوا به داخل پمپ جلوگیری می کند.

در صورتی که این واشر به هر دلیلی آسیب ببیند پمپ به جای مکش آب ،هوا را به داخل خط لوله می مکد.

محفظه صافی از یک درپوش رزوه شده کوچک تشکیل شده است که به قسمت زیرین محفظه صافی پیچ می شود.

این درپوش جهت تخلیه کامل آب محفظه در فرآیند آماده سازی پمپ برای فصل زمستان تعبیه شده است.جنس این درپوش از مواد نرمی مانند پلاستیک ،قلع یا برنج است.

در صورتی که در فصل زمستان آب در داخل محفظه منجمد شود ،این دریچه نقش محافظ را ایفا می کند و به دلیل مقاومت پایین تری که نسبت به بدنه دارد به راحتی می شکند و از صدمه دیدن محفظه صافی جلوگیری به عمل می آورد.

حلزونی پمپ

حلزونی همان محفظه ای است که پروانه در داخل آن به گردش در می آید.عملکرد حلزونی به گونه ای است که با چرخش پروانه ،آب موجود در محفظه صافی به واسطه مکش آب موجب می شود تا این محفظه مجددا تحت تاثیر نیروی مکش ایجاد شده پر شود.

از سوی دیگر ،آب خروجی از این محفظه با فشار زیادی به حلزونی و دریچه دهش پمپ ارسال می شود.

بنابراین محفظه صافی را می توان سمت خلا و حلزونی را سمت تحت فشار نامید.در بسیاری از پمپ ها چرخش پروانه صرفا موجب به گردش در آمدن آب در داخل پمپ می شود،ولی امکان ایجاد فشار کافی برای جریان یافتن آب ،سطح جانبی پروانه باید توسط توزیع کننده یا سطح بسته پروانه محدود شود.

اما در بسیاری از پمپ های استخری،دستیابی به این هدف با استفاده از حلزونی انجام می گیرد.

پروانه

پروانه عامل به گردش در آوردن آب است که در داخل حلزونی می چرخد و از یک قاب پیرامونی و چند تیغه تشکیل می شود.با ارسال آب به لبه پروانه ،به دلیل افت فشار ایجاد شده بین لبه و مرکز آن مقدار آب بیشتری به داخل پروانه وارد می شود.

قدرت مکش پمپ به عواملی مانند نحوه طراحی پروانه،عمق پره ها،مشخصات فنی اجزای دیگر پمپ و قدرت موتوری بستگی داردکه پمپ را به گردش در می آورد.

توجه داشته باشیدکه در صورت تعویض پروانه اصلی پمپ با پروانه جدیدی که عمق پره های آنها بیشتر است،توان الکتروموتور آن نیز باید به همان نسبت افزایش یابد.

ظرفیت پروانه ها معمولا بر حسب اسب بخار تعیین می شود.بدین ترتیب بر مبنای ظرفیت پروانه ها می توان الکتروموتور مورد نظر را انتخاب کرد.

توصیه می شود در پمپ ها استخری از الکتروموتوری استفاده شود که ظرفیت نامی آن برابر یا بیشتر از ظرفیت نامی پمپ باشد.در صورت تعویض پروانه معیوب پمپ،پیش از نصب پروانه جدید یا پروانه های قدیمی که در انبار موجود بوده ،ابتدا باید ظرفیت نامی آن با ظرفیت الکتروموتور موجود مطابقت داده شود.

ظرفیت پروانه این پمپ ها معمولا به صورت یک عدد یا کد بر روی پروانه حک می شود که با مراجعه به کاتالوگ سازنده می توان مقدار آن را بر حسب اسب بخار تعیین کرد.

در هر صورت توصیه می کنیم در صورتی که از ظرفیت پروانه آگاهی ندارید از نصب آن بر روی پمپ جدا خودداری فرمایید چرا که خرید یک گروانه به مراتب آسان تر خواهد بود تا این که با نصب پروانه نا مناسب شرایطی را ایجاد کنید که الکتروموتور بسوزد.

الکتروموتورها

موتورهای الکتریکی به عنوان عامل اصلی تبدیل انرژی الکتریکی به انرژی مکانیکی هستند.

این موتورها برای راه اندازی پمپ استخرها مورد استفاده قرار می گیرند .موتورهای الکتریکی به لحاظ ساختار بسایر شبیه به ژنراتورها هستند با این تفاوت که در ژنراتور،اعمال نیرو توسط یک عامل مکانیکی موجب گردش روتور وایجاد میدان دورا شده و ولتاژی را در سیم پیچ ها به وجود می آورد.

در حالی که در موترها جریان برق موجب پدیدار شدن میدان دواری می شود که روتور را به گردش در می آورد.ساختار الکتروموتورها به گونه ای است که بخش عمده ای از فضای آن را سیم پیچ اشغال می کند.

سیم پیچ ها در داخل محفظه استوانه ای شکل موتور که استاتور نامیده می شود قرار می گیرد و محور یا روتور از مرکز آن عبور می کند و در انتها بر روی یاتاقان قرار می گیرد.

به طور کلی موتورهای الکتریکی از نظر همزمانی گردش روتور دوار به دو گروه بزرگ سنکرون(همزمان) و آسنکرون(غیر همزمان) تقسیم می شوند .

اگرچه این دو گروه به لحاظ اصول کلی مشابه هستند ولی از نظر ساختاری تفاوت هایی با هم دارند.از دیدگاهی دیگر الکتروموتورها به دو گروه الکتروموتورهای جریان مستقیم و الکتروموتورهای جریان متناوب نیز تقسیم بندی می شوند.

الکتروموتورهایی که برای راه اندازی پمپ استخر مورد استفاده قرار می گیرد بدون استثنا از نوع جریان متناوب می باشند .

الکتروموتورهای جریان متناوب نیز خود به دو گروه تک فاز و سه فاز تقسیم می شوند .در استخرها متناسب با کارکرد از هر دو نوع الکتروموتورهای تک فاز و سه فاز استفاده می شود.

الکتروموتورهای سنکرون به دلیل نیاز به برق مستقیم علاوه بر برق متناوب و نیاز به یک وسیله راه انداز گران تر بوده و راه اندازی آنها نیز با مشکلات بیشتری همراه است .در استخرها نیز الکتروموتور اساسا به منظور راه اندازی پمپ استخر مورد استفاده قرار می گیرد واگر نگوییم هرگز ولی باید گفت که به ندرت مورد استفاده قرار می گیرند.این موتورها در کاربردهایی که با سرعت کاملا ثابت و دقیق نیاز داشته باشیم گزینه مناسبی به شمار می روند.

از سوی دیگر موتورهای اسکرون برای ایجاد قطب مغناطیسی دواری به وجود می آید که روتوررا به دنبال خود می کشاند.

در واقع جریان ایجاد شده در روتور بر اثر القای الکترومغناطیسی استاتور به وجود می آید که روتور را به دنبال خود می کشاند

در واقع جریان ا یجاد شده در روتور بر اثر القای الکترومغناطیسی استاتور به وجود می آید که از این نظر این موتورها را موتور القایی نیز می نامند.

در موتورهای اسنکرون ابتدا استاتور تحت ولتاژ متناوب قرار گرفته و با تولید میدان مغناطیسی دوار و القای جریان در روتور آن را می گرداند.

بنابراین گردش میدان نسبت به گردش روتور قدری جلوتر است.از همین رواین گونه موتورها را آسنکرون یا غیر همزمان می نامند.

اغلب موتورهای آسنکرون فاقد روتور سیم پیچی شده هستند.روتور این گونه موتورها شبیه قفس یعنی میله های مسی یا آلومینیومی از دو طرف به دو حلقه فلزی متصل هستند که در مجموع تشکیل یک استوانه مانند قفس را می دهند.

در برخی از موتورهای آسنکرون با روتور قفس سنجابی ساختار ساده ای دارند و به همین دلیل ارزان تر نیز هستند.تا حد قابل قبولی امکان افزایش بار برای آنه وجود دارد و دارای ضریب توان بهتری نسبت به موتورهای آسنکرون با روتور سیم پیچی شده هستند.

اما موتورهای قفس سنجابی به هنگام راه اندازی جریان نسبتا زیادی از شبکه می گیرند و گشتاور راه اندازی آنها پایین است و چنانچه در بار مناسب مورد استفاده قرار نگیرند ضریب توان پایینی پیدا می کنند.

بنابراین بار این موتور نباید چندان کمتر از توان تعیین شده باشد .

این موتورها در مقابل نوسانات ولتاژ حساس هستند.البته ضریب توان آنها نسبت به موتورهای قفس سنجابی پایین تر است.در استخرها بسته به کاربرد هم با الکتروموتورهای تک فاز و هم با المتروموتورهای سه فاز سر و کار خواهیم داشت.

موتورهای سه فاز

موتورهای سه فاز در مجموع ساختار ساده تری نسبت به الکتروپمپ های تک فاز دارند.همانطور که گفته شد ه این موتورها در دو نوع آینکرون با دو نوع روتور قفس سنجابی و سیم پیچی شده مورد استفاده قرار می گیرند.

ولتاژسه فازه که با یکدیگر 120 درجه اختلاف فاز دارند می تواند با تغذیه سه کلاف مجزا موجب ایجاد حالت قطبی در هر یک از آنها می شود که شدت و ضعف آن در هریک از سه کلاف در واحد های زمانی مشخص متفاوت است.

در بعضی از استخرها از موترهای دو سرعتی استفاده می شود.برای مثال در جکوزی ها ارسال با فشار به داخل جکوزی با سرعت بالا و گردش آب به همراه گرمایش با سرعت پایین انجام می شود .rpm

ساخت استخر

الکتروپمپ های مستغرق

به طور کلی در تاسیسات مکانیکی استخرها و جکوزی ها معمولا از پمپ ها و موتورهای ضد آبی استفاده می شود که در زیر آب نیز قابل استفاده هستند.

دریچه مکش این پمپ ها معمولا در کف پمپ تعبیه می شود .موتور این واحد ها در قسمت فوقانی و مقطع پمپ در قسمت زیرین قرار می گیرد.

اندازه خط برگشت این پمپ ها بر مبنای لوله خرطومی خلا در نظر گرفته می شود.

در پمپ های کوچکتر برای تخلیه آب پمپ ،دریچه تخلیه به لوله خرطومی متصل می شود.

پمپ های مستغرق حجم پایین نیز دقیقا ساختاری مشابه با پمپ های حجم بالا دارند و معمولا در استخرهای کوچکتر از آنها استفاده می شود.اندازه این پمپ ها معمولا به اندازه کف دست و حداکثر به اندازه یک توپ فوتبال است.

این پمپ ها نیز از نوع ضد آب هستند و می توان آنها را در زیر آب نیز به کار انداخت.

اکثر قطعات و اجزای مورد استفاده در پمپ های مستغزق دقیقا مانند پمپ ها و موتورهای معمولی است.مهم ترین قسمت این پمپ ها کاسه نمد و واشر های آب بند کننده آنهاست که نقش تعیین کننده ای در صحت عملکرد پمپ و جلوگیری و از برق گرفتگی افراد دارد.

البته با وجود تمامی تمهیداتی که برای جلوگیری از برق گرفتگی افراد دارد.

البته با وجود تمامی تمهیداتی که برای جلوگیری از ایجاد شوک الکتریکی پیش بینی می شود ،بهتر است هنگامی که شناگران در آب حضور دارند از این پمپ ها استفاده نشود.

الکتروپمپهای مستغرق

به طور کلی در تاسیسات مکانیکی استخرها با دو نوع از الکتروپمپ های شناور یا مستغرق سر و کار خواهیم داشت:

1-پمپهای حجم بالا

- پمپ های حجم پایین

- برای تخلیه کامل آب داخل استخرها و جکوزی ها معمولا از گمگ ها و موتورهای ضد آبی استفاده می شود که در زیر آب نیز قابل استفاده هستند.دریچه مکش این پمپ ها معمولا ر کف پمپ تعبیه می شود .موتور این واحدها در قسمت فوقانی و مقطع پمپ در قسمت زیرین قرار میگیرد.اندازه خط برگشت این پمپ ها بر مبنای لوله خرطومی خلا در نظر گرفته می شود.در پمپ های کوچکتر برای تخلیه آب پمپ ،دریچه تخلیه به لوله خرطومی متصل می شود..

الکتروپمپ های کمکی برای جکوزی ها

آن دسته از الکتروپمپ هایی که تنها برای ارسال آب با فشار به داخل استخر مورد استفاده قرار می گیرند معمولا مجهز به سبد و محفظه صافی نیستند.

به استثنای آن ،ساختار کلی و سایر اجزای مورد استفاده در آنها مشابه با پمپ ها و موتورهای معمولی است.

در بعضی از جکوزی ها برای عملکرد سیستم بر مبنای دو سرعت مختلف به دو بخش تقسیم می شود.در جکوزی ها برای عملکرد سیستم بر مبنای دو سرعت مختلف به دو بخش تقسیم میشود.

در جکوزی ها برای ارسال آب با فشار به داخل استخر از سرعت بالا استفاده می شود،در حالی که برای به گردش در آوردن آب در خالت معمول ،فیلتر کردن و گرم کردن آن از پمپ های سرعت پایین استفاده می شود.بدیهی است که در وضعیت دوم برای فیلتر کردن آب استخر سبد و محفظه صافی نیز به کار گرفته می شود.

به عنوان یک قاعده سرانگشتی در جکوزی ها برای دستیابی به حداکثر بازده ممکن شدت جریان آب عبوری از هریک از فواره ها حداقل برای 57 لیتر بر دقیقه باشد.

نکاتی درباره الکتروموتورها

به طور معمول با بزرگ شدن اندازه پمپ و افزایش ظرفیت آبدهی،مصرف انرژی و هزینه تعمیر و نگهداری آن نیز افزایش می یابد.

بنابراین طراح صرفا به منظور شانه خالی کردن از مسئولیت محاسبات و افزایش ضریب اطمینان نباید الکتروموتور را بزرگ تر از آن چیزی که مورد نیاز است انتخاب کند.

بازده الکتروموتورها

یکی از روش های مقایسه بازده الکتروموتورهای استخر،مقایسه ظرفیت آبدهی پمپ نسبت به توان مصرفی الکتروموتور است.

با تقسیم حجم آب در گردش بر توان الکتریکی موتور می توان مقدار آب پمپ شده به ازای هر کیلو وات توان مصرفی موتور را به دست آورد.هرچه این عدد بزرگتر باشد به معنی آن است که به ازای توان الکتریکی ثابت حجم آب بیشتری پمپ شده است یا به عبارت دیگر بازده آن موتور بالاتر است.

پلاک مشخصات موتور:

یکی از مهم ترین مشخصه های الکتروموتورهای القایی جریان راه اندازی آن هاست که باید بر روی پلاک موتور قیذ شذه باشد،این موتور قادر است حداکثر توان 0.94را در شرایط ایمن تامین کند.

پلاک مشخصات موتور:

یکی از مهم ترین مشخصه های الکتروموتورهای القایی جریان راه اندازی آنهاست که باید بر روی پلاک موتور قید شده باشد.برروی پلاک مشخصات موتورها معمولا اطلاعات مختلفی از جمله نام شرکت سازنده ،مدل،شماره سریال،تاریخ ساخت،ولتاژ،شدت جریان، تک فاز یا چند فاز بودن موتور و توان نامی آن حک می شود.

روش انتخاب الکتروپمپ استخرها

در مواقعی که پمپ و موتور استخرها به هردلیلی نیاز به تعویض داشته باشد به طور معمول هنگامی که قرار است پمپ قدیمی تعویض شود ،تکنیسین تعمیر و نگهداری معمولا فرض را بر آن می گذارد که مشخصات و اندازه پمپ قبلی دقیقا همانی است که باید باشد.

البته شاید به کارگیری این روش در بسیاری از موارد به نتیجه مطلوبی ختم می شود . به ویژه در مواردی که اطلاعات فنی سیستم ،گزارش های تعمیر و نگه داری و مستندات فنی سیستم در دسترس باشد،این روش با قابلیت اطمینان بالایی قبل استفاده است.

ولی وضعیتی را در نظر بگیرید که پلاک مشخصات با قابلیت اطمینان بالایی قبل استفاده است.

ولی وضعیتی را در نظر بگیریدکه پلاک مشخصات پمپ و موتور آنقدر فرسوده شده که امکان خواندن مشخصات آن به هیچ وجه وجود ندارد.یا این که به دلیل تغییرات اعمال شده در سیستم لوله کشی افت فشار خط به کلی تغییر کرده است.

در چنین شرایطی ممکن است پمپ قبلی به دلیل همین تغییرات سوخته باشد و یا توان موتور بسیار بیشتر از مقدار مورد نیاز باشد و به گونه ای که کارکرد آن از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نباشد.حال اگر پمپ جدید بدون محاسبه دقیق در سیستم نصب شود اگر افت فشار سیستم لوله کشی تفاوت چشم گیری با مقدار مورد نیاز داشته باشدپس از مدت کوتاهی موتور مجددا خواهد سوخت.بنابراین آگاهی از روش انتخاب پمپ در استخرها اهمیت زیادی در دستیابی به نتیجه مطلوب دارد.