بررسی چند روش متداول در طراحی و انتخاب سیستم های تهویه مطبوع

به منظور دستیابی به شرایط ایده ال ذکر شده در استخرها،معمولا از یکی از روش های زیر استفاده می شود:

• بهره گیری از سیستم های هواساز به منظور تامین هوای تازه مورد نیاز شناگران، گرمایش و سرمایش محیط و رطوبت زدایی و استفاده از فن های تخلیه (اگزاست فن) جهت تخلیه هوای مرطوب به فضای خارج. در این حالت، ظرفیت هوادهی هواساز بر مبنای 4 تا 6 بار تعویض هوا در ساعت و ظرفیت کویل گرمایی دستگاه جهت گرمایش محیط، بر مبنای محاسبات انجام شده توسط نرم افزار کریر، برآورد خواهد شد. همچنبن، حجم هوای تازه مورد نیاز شناگران بر اساس روابط ارایه شده در این فصل محاسبه شده و بدیهی است ظرفیت فن تخلیه بر مبنای مقدار هوای تازه تخمین زده می شود.

• بهره گیری از یک واحد فن-فیلتر جهت تامین هوای تازه مورد نیاز شناگران، یک سیستم گرمایش مجزا همچون گرمایش از کف و استفاده از فن های تخلیه (اگزاست فن) جهت تخلیه هوای مرطوب به خارج از فضا. در این روش مقدار هوای تازه مورد نیاز شناگران توسط فن تامین شده و هوای تازه ورودی به استخر پس از جذب رطوبت محیط توسط چند اگزاست فن به خارج از فضا منتقل می شود. در این حالت گرمایش هوای استخر در فصول سرد سال، توسط سیستم گرمایش از کف یا سیستم مشابه دیگر تامین خواهد شد.

• بهره گیری از سیستم فن کویل با هوای تازه، تخلیه هوا توسط اگزاست فن و در صورت لزوم استفاده از یک سیستم رطوبت گیر کوچک در محیط.

مساحبه و طراحی سیستم تهویه مطبوع اماکن مجاور استخرها

ساخت استخر

در استخرهای امروزی، سیستم های تهویه هوا نه تنها برای فضای پیرامون کاسه استخر، بلکه برای فضاهای مجاور وابسته به مجموعه همچون: رخت کن، فضای سشوار، دوش ها و سرویس های بهداشتی، بخش اداری، سالن بدنسازی، فضای مخصوص پزشکان و ناجیان غریق و ... نیز پیش بینی می گردد.

تنظیم دمای فضاهای مجاور استخر چندان دشوار نیست؛ اما کاهش رطوبت این فضاها به کمتر از 50% مستلزم صرف هزینه های بسیار است به همین دلیل درصد رطوبت نسبی اماکن مجاور استخرها معمولا در محدوده 50-60% خواهد بود.

در ادامه به بررسی شرایط ایده آل این اماکن و نحوه تامین شرایط آسایش افراد حاضر در آن ها، پرداخته می شود:

محاسبه و طراحی سیستم تهویه مطبوع بخش اداری:

فضای اداری در یک مجموعه ورزشی معمولا شامل: ورودی اصلی، لابی، راه روی اداری، پذیرش و فروش بلیط، اتاق ناجیان غریق، اتاق پزشک، مدیریت، حسابداری و ... می باشد که به منظور رفاه حال افراد حاضر در این اماکن باید به ازای هر نفر فضای کافی در نظر گرفته شود. مساحت مورد نیاز فضای اداری، براساس تعداد نفرات و با توجه به معیارهای موجود به شرح زیر است:

فضای مورد نیاز برای دفتر کار مدیر 15 تا 20 متر مربع به ازای هر نفر

فضای مورد نیاز برای دفتر کار حسابدار و معاونین 14 تا 18 متر مربع به ازای هر نفر

فضای مورد نیاز برای دفتر کار مسئول فنی 8 تا 11 متر مربع به ازای هر نفر

فضای مورد نیاز برای دفتر کار کارکنان اداری 8 تا 9 متر مربع به ازای هر نفر

به دلیل مجاورت این اماکن با محیط مرطوب استخر، نحوه تهویه و سرمایش و گرمایش این فضاها از اهمیت بسیاری برخوردار است و به منظور کاهش اثرات رطوبت و کلرامین موجود در هوا، لازم است رخت کن و محیط اداری بر خلاف محوطه استخر، دارای فشار مثبت بوده و مجهز به سیستم تهویه جداگانه باشند.

علاوه بر این، جهت جلوگیری از ورود رطوبت و آلاینده های موجود در هوای استخر به محیط اداری، لازم است تعداد درب های مرتبط کننده دو محیط به یکدیگر تا حد ممکن کم بوده و راه روها به گونه ای طراحی شوند که از نفوذ هوای مرطوب به سایر قسمت ها جلوگیری شود.

شرایط محیطی مطلوب در اماکن اداری به شرح زیر است:

جدول

البته علاوه بر فضاهای اداری، راه رو اداری نیز به 0.05cfm/ft2 هوا جهت تهویه نیازمند است.

محاسبه ی بار حرارتی و برودتی بخش اداری:

به منظور تثبیت دما و رطوبت نسبی دلخواه در محیط، لازم تلفات حرارتی ( ناشی از جدارها و هوای نفوذی) و برودتی (بار سرمایی تابشی، هدایتی، محسوس، نهان و ...) هریک از بخش ها را محاسبه کرده و با در دست داشتن مقادیر بارحرارتی و برودتی، سیستم مورد نیاز را انتخاب نمود.

جهت انتخاب تجهزات سرمایش و گرمایش محیط اداری، سیستم های مختلفی می توان پیشنهاد کرد که برخی از آن ها عبارتند از:

• گرمایش و سرمایش: فن کویل، داکت اسپیلت، اسپیلت یونیت و پکیج یونیت.

• گرمایش: شوفاژ ( رادیاتور)، گرمایش کفی.

• سرمایش: کولر آبی.

در ادامه به تشریح مزایا و معایب هریک از این سیستم ها پرداخته می شود.

کولر آبی

از جمله سیستم های سرمایشی است که در آن هوای گرم ورودی به دستگاه، با استفاده از فرآیند رطوبت زنی خنک شده و با کمک فن دمنده وارد محیط مورد نظر می شود. استفاده از کولر آبی جهت سرمایش محیط اداری استخرها چندان توصیه نمی شود، زیرا این اماکن خود در مجاورت محیطی مرطوب واقع اند و افزایش بیش از پیش رطوبت هوا در فصل تابستان ( به واسطه استفاده از کولر آبی) شرایط نامطلوبی برای کارکنان ایجاد خواهد کرد.

شوفاژ (رادیاتور)

یکی از انواع دستگاه های پخش کننده گرما است که استفاده از آن در اماکن اداری، به دلیل عدم انتقال حرارت مناسب با محیط، تجمع گرمای تولید شده در یک نقطه و ایجاد جریان همرفتی هوای گرم به سمت سقف چندان توصیه نمی شود. همچنین مدت زمان زیاد مورد نیاز جهت راه اندازی سیستم و عدم بهره برداری از گرمای تولید شده در ساعات غیر اداری سبب شده تا به کارگیری این نوع سیستم ها در محیط های اداری چندان مورد توجه طراحان قرار نگیرد. علاوه براین، درصورت استفاده از رادیاتور جهت گرمایش محیط در زمستان، کارفرما ملزم به استفاده از یک سیستم مستقل سرمایشی همچون کولر آبی یا اسپیلت یونیت خواهد بود. استفاده از کولر آبی در محیط های مرطوب مجاور استخر چندان خوشایند نیست و استفاده از اسپیلت یونیت تنها برای سرمایش چندان مقرون به صرفه نبوده و این عامل سبب افزایش هزینه های پروژه و برق مصرفی خواهد بود.

گرمایش کفی

از جمله سیستم های تک فصلی است که تنها در فصل زمستان و جهت گرمایش، مورد استفاده قرار می گیرد. در صورت به کارگیری این سیستم در کل مجموعه و محوطه استخر، گرمایش محیط اداری به وسیله آن مقرون به صرفه خواهد بود. اما طراح باید جهت سرمایش فضا در فصل تابستان، تدبیر دیگری بیندیشد و از تجهیزات جداگانه استفاده کند. در هر صورت به نظر می رسد استفاده از یک سیستم واحد جهت گرمایش و سرمایش معقول و مقرون به صرفه تر خواهد بود.

اسپیلت یونیت

کولرهای گازی در صنعت تهویه و تبرید از جایگاه خاصی برخوردار است؛ زیرا به سرعت از گرمای محیط می کاهد و بر خلاف کولرهای آبی، رطوبت را افزایش نمی دهد. از این رو، برای استفاده در محیط های مرطوب همچون اماکن مجاور استخرها مناسب است. نکته حایز اهمیت در مورد این سیستم ها، گرمایش محیط در فصل زمستان است. بر خلافت داکت اسپیلت ها، امکان نصب کویل گرمایی بر روی اسپیلت یونیت ها وجود ندارند و در این نوع سیستم ها انرژی گرمایی مورد نیاز توسط جریان الکتریسیته تامین می شود و به دلیل مصرف بالای برق در این دستگاه، استفاده از آن برای گرمایش محیط در فصل زمستان مقرون به صرفه نخواهد بود.

داکت اسپیلت ها

مکانیزم و نحوه عملکرد این سیستم ها مشابه اسپیلت معمولی می باشد. با به کارگیری این سیستم و تعبیه آن در سقف کاذب، قابلیت کانال کشی و نصب دریچه های خروجی به تعداد لازم امکان پذیر خواهد بود. به عنوان مثال، می توان یونیت داخلی این دستگاه را در سقف کاذب فضای مورد نظر نصب کرد و برای انتقال جریان هوا به سمت اتاق ها و سالن اصلی از کانال کشی استفاده نمود. همچنین در صورت عدم تمایل افراد حاضر در یکی از بخش ها به گرمایش و سرمایش محیط، می توان با بستن دریچه هر محدوده و یا نصب ترموستات، علاوه بر تنظیم شرایط محیطی، بار اعمال شده بر روی دستگاه مورد نظررا کاهش داد.

مکان نصب کویل آب گرم، از دیگر مزایای این نوع اسپیلت ها می باشد. زیرا همانطور که می دانیم در انواع دیگر اسپیلت ها، جهت گرمایش، تنها باید از جریان برق استفاده کرد. اما در داکت اسپیلت ها می توان با اضافه کردن یک کویل آب گرم (آب گرم مورد نیاز توسط بویلر و یا پکیج یونیت موجود در موتورخانه تامین می شود) انرژی گرمایی مورد نیاز را بدون هزینه برق اضافی تامین نمود و در این حالت نیازی به استفاده از سیستم گرمایش جداگانه نخواهد کرد.

توجه به این نکته ضروری است که در صورت بروز هرگونه مشکل در سیستم گرمایش آب، می توان از جریان هیت پمپ سیستم ( انرژی الکتریسیته) استفاده کرد و انرژی گرمایی مورد نیاز را از این طریق تامین نمود. از دیگر مزایای این سیستم ها می توان به سطح صدا و لرزش پایین، افزایش بهره وری، تعمیر و نگهداری آسان، بازده بالای سرمایی، بهره گیری از فیلتر هوای مقابل شست و شوی کربن و آنتی باکتریال و استفاده از واحد مجزا در هر بخش اشاره کرد.

پکیج یونیت

همانطور که پیش از این مطرح شد، پکیج های انبساط مستقیم، به منظور ایجاد سرمایش و گرمایش، مورد استفاده قرار می گیرند و مزیت آنها نسبت به هواساز و فن کویل در مستقل بودن آنها می باشد. از دیگر مزایا و قابلیت های این نوع سیستم ها می توان به موارد زیر اشاره کرد: تامین گرمایش مطبوع از طریق عبور آب گرم از مبدل حرارتی، تامین سرمایش از طریق کویل DX، قابلیت استفاده از ترموستات محیطی، مجهز به فیلتر تصفیه هوا، سهولت در نصب، راه اندازی و سرویس و نگهداری.

فن کویل ها

همانطور که پیش از این مطرح شد، فن کویل ها به عنوان یکی از گزینه های مناسب برای تهویه و گرمایش اماکن عمومی و اداری به شمار می روند. این نوع سیستم ها عموما به صورت های زمینی، سقفی و کانالی ساخته می شوند؛ با نصب دو نوع سقفی توکار و کانالی در سقف کاذب امکان بهره برداری بهینه از فضای محدود اداری فراهم بوده و با به کارگیری سیستم کانالی، قابلیت کانال کشی و نصب دریچه های خروجی به تعداد لازم امکان پذیر است.

در نهایت انواع اسپیلت ها، فن کویل و پکیج یونیت، با قابلیت سرمایش در تابستان و گرمایش در زمستان تقریبا گزینه های مناسبی برای بخش اداری استخر به شمار می روند و با بررسی تمام جوانب و هزینه های نصب، لوله کشی، می توان از آن ها استفاده کرد.

محاسبه و طراحی سیستم تهویه سرویس ها و دوش ها

هر مجموعه استخر شنا باید دارای امکانات مناسب بهداشتی نظیر: توالت، روشویی، و دوش بوده و همچنین متناسب با محل قرارگیری روشویی ها، خشک کننده الکتریکی در فاصله مناسب از آن نصب شود.

توالت ها و دوش های استخر باید بین رخت کن و محوطه استخر واقع شوند و دوش ها باید در محلی قرار گیرند که شناگران قبل از ورود به آب استخر، امکان استفاده از آن را داشته باشند.

علاوه بر این در طراحی اماکن بهداشتی استخرها، بهتر است فضای دوش ها از محوطه سرویس ها جدا شود. همچنین توصیه می شود که واحدهای مزبور مختص شناگران بوده و برای سایر افراد و کارکنان بخش اداری تسهیلات دیگری در نظر گرفته شود.

براساس اطلاعات موجود در آیین نامه ها، تعداد امکانات بهداشتی مورد نیاز برای انواع استخرهای شنا به شرح زیر است

شرایط دوش ها

دوش ها باید دارای آب گرم با حداقل درجه حرارت 32 درجه سلسیوس و حداکثر درجه 43 درجه بوده و دبی آب خروجی از آن 7.5 lit/min باشد. همچنین به منظور تنظیم دمای آب، بهتر است از شیرهای ترموستاتیک و یا شیر مخلوط استفاده شود و لازم است حداقل 50% دوش ها دارای اتاقک بوده و حداقل ابعاد اتاقک ها یک متر مربع باشد.