معیارهایی که به لحاظ مشخصات سازه باید برای طراحی استخرهای دائمی رعایت شوند را می توان در موارد زیر خلاصه کرد:

1. پوسته استخر (شامل کف و جداره) باید از نظر سازه ای کاملا مستحکم و بدون نقص باشد.

2. پوسته استخر در وضعیتی که استخر کاملا پر از آب است باید مقاومت کافی در برابر نفوذ آب را داشته باشد.

3. سطح داخلی کف و جداره استخر باید با ماده ای هموار، مقاوم در برابر نشتی (در حد معمول) و با قابلیت تمیز کردن آسان پوشیده شود.

4. دور تا دور کاسه استخر باید یک مسیر عبور به عرض حداقل 1.5m از جنس ماده ای با دوام، غیر لغزنده و با قابلیت تمیز کردن آسان پوشیده شود.

5. به استثنای مواردی که ابعاد، عمق استخر و مساحت محل شیرجه با معیارها و استانداردهای معتبر سازگاری داشته باشد، استفاده از سکوی شیرجه در استخرهای عمومی مجاز نیست. در استخرهای خصوصی نیز عدم رعایت این نکات صرفا موجب به خطر افتادن سلامت شناگران و کاهش ضریب ایمنی آن ها می شود.

معیارهای طراحی استخرهای عمومی

معیار های کلی که باید برای طراحی استخر های عمومی مورد توجه قرار گیرند را می توان در موارد زیر خلاصه کرد:

1. امکان دسترسی شناگران به وسایل حمل و نقل عمومی

2. در نظر گرفتن فضایی مناسب برای پارک کردن وسایل نقلیه شخصی شناگران

3. دسترسی به امکانات رفاهی مانند آب آشامیدنی، برق، گاز و تلفن

4. دسترسی به تجهیزات کمک های اولیه، مراکز آتش نشانی، سیستم های اطفای حریق، مراکز درمانی و آمبولانس

5. وضعیت زمینی که قرار است استخر در آن احداث شود از دیدگاه شرایط کلی خاک، مقدار رطوبت، مواد شیمیایی خورنده و آلاینده های موجود در آن

استخر های عمومی استاندارد مسابقات شنا معمولا به طول (82ft) 25mm با شش تا هفت مسیر شنا طراحی می شوند. بسیاری از استخرهای قدیمی تر به طول (109ft) 33.33mm ساخته می شدند که این استخرها امروزه با قرار دادن یک تیغه جداکننده در طول (82ft) 25mm استخر به صورت استخرهای آموزشی-قهرمانی مورد استفاده قرار می گیرند.

همانطور که گفته شد، امروزه استخرهای شنا بیشتر به عنوان یک محیط تفریح و اسراحت مورد استفاده قرار می گیرند و این تفریح بیش از آن که به واسطه شنا کردن افراد در داخل آب باشد، متاثر از فضای پیرامون استخر و امکانات جانبی آن است. به همین دلیل است که در استخرهای صرفا تفریحی تمام تلاش تیم طراحان برآن است که محیطی هرچه راحت تر و شاداب تر را برای شناگران فراهم کنند. در همین راستا برخی از استخرهای عمومی از امکاناتی مانند تجهیزات تولید موج مصنوعی،سرسره های آبی، سونای خشک، سونای بخار،جکوزی، باشگاه بدن سازی، بوفه،نور پردازی یا حتی پخش موسیقی در سالن استخر بهره می گیرند.

ساخت استخر

معیارهای طراحی استخرهای آموزشی

اولین اصلی که در تمامی استخرهای آموزشی باید مدنظر قرار گیرد، ایمن بودن استخر برای شناگران مبتدی است که همگی به فنون شنا آگاه نیستند و یا تازه شنا کردن را آموخته اند. پلان این استخرها معمولا به شکل مستطیل و با کف هموار ساخته می شوند. عمق این استخرها معمولا بین (2.6-3.3ft) 0.8-1m در نظر گرفته می شود. حداقل ابعاد پیشنهادی برای این منظور طول (39.4ft) 12m در عرض (23ft) 7m است. گاهی اوقات کف استخرهای آموزشی در فواصل مشخص به صورت پله پله ساخته می شود.

ابعاد این استخرها اساسا بر مبنای فضای موجود و تعداد شناگران تعیین می شود عرض این استخرها باید به اندازه ای باشد که شناگر حداقل پس از سه یه چهار بار پا زدن در داخل استخر به سمت دیگر برسد. ابعاد متداول این استخرها طول (39.4-42.7ft) 12-13m و عرض (23-32.8ft) 7-10m و عمق (2.3ft) 0.7m در قسمت ورودی پلکان و (3-3.9ft) 0.9-1.2m در عمیق ترین قسمت استخر در نظر گرفته می شود.

در برخی از موارد،استخر آموزشی به صورت یک مجموعه مجزا در کنار استخر اصلی ساخته می شود. به این ترتیب دیگر تداخلی در عملکرد این استخر ها به وجود نخواهد آمد. در مواردی که استخر آموزشی از استخر اصلی جدا می شود، معمولا دمای آب استخر آموزشی کمی بیشتر از دمای متداول استخر اصلی در نظر گرفته می شود. چرا که در استخر آموزشی شناگران تحرک کمتری دارند و در بسیاری از مواقع بدون حرکت در داخل آب به آموزش های مربی توجه می کنند.

معیارهای طراحی استخرهای قهرمانی

به طورکلی، طول استخرهای قهرمانی بر اساس مسافت بلند و مسافت کوتاه به ترتیب (164ft) 50m و(82ft) 25m در نظر گرفته می شود. طراحی استخرهای قهرمانی برای مسابقات شنا یا شیرجه باید بر مبنای استانداردهای مربوطه انجام پذیرد.

برخی از معیارهای طراحی استخرهای قهرمانی و عمومی بر مبنای استاندارد ASA به شرح زیر هستند:

حداقل عمق این استخرها باید (3.3ft) 1m باشد. هرچند که برای استخرهای با عرض یزرگ تر بهتر است حداقل عمق (3.9ft) 1.2m رعایت شود. عرض استخرهای قهرمانی مسافت کوتاه برای شش مسیر مسابقه باید (42.7ft) 13m و برای هشت مسیر مسابقه باید (55.8ft) 17m باشد. حداقل عمق در این استخرها باید (3-3.3ft) 0.9-1m باشد. البته به دنبال تحقیقات صورت گرفته در سالیان گذشته به دلیل خطراتی که عمق کم استخرها برای شناگران ایجاد می کند، در اکثر کدها و استانداردها عمق (3.9ft) 1.2m به عنوان حداقل عمق اعلام شده است. حداکثر عمق این استخرها نیز باید (5.9-6.6ft) 1.8-2m باشد. این استخرها بیشتر برای برگزاری مسابقات داخلی کشورها در رده ملی مناسب است. برای استخرهای قهرمانی، عمق آب در قسمتی از کاسه استخر که سکوی شروع قرار دارد نباید از(5.9ft) 1.8m کمتر باشد. این مقدار باید به اندازه (19.7ft) 6m در امتداد طول استخر رعایت شود.

مشخصات استخرهای قهرمانی که در مسابقلت بین الملی مورد استفاده قرار می گیرند توسط فدراسیون بین المللی شنا(FINA) تعیین می شود.برمبنای استانداردهای این فدراسیون، طول استخرهای قهرمانی(82ft) 25m یا (164ft) 50m و حداقل عمق آن ها (4.4ft) 1.35m باید باشد. برای آن که امکان برگزاری مسابقات در تمام طول سال وجود داشته باشد، استخرهای قهرمانی معمولا به صورت سرپوشیده ساخته شده و محوطه داخل استخر به سیستم های گرمایشی مناسب تجهیز میشود.

برای استخرهایی که مخصوص مسابقات بین المللی هستند، تنها استانداردی که باید به عنوان مرجع مورد استفاده قرار گیرد استاندارد FINA است.

استخرهای ویژه المپیک نیز زیرمجموعه ای از استخرهای قهرمانی هستند که مشخصات آنها دقیقا باید با معیارهای FINA مطابقت داشته باشد. طول و عرض این استخرها به ترتیب باید (164ft) 50m و (82ft) 25m باشد. عرض آنها معمولا به هشت مسیر مجزا تقسیم می شود که عرض هر یک از این مسیرها باید (8.2ft) 2.5m باشد. ضمن آن که در دو طرف استخر نیز باید دو محوطه (8.2ft) 2.5m در نظر گرفته شود. دمای آب استخرهای المپیک باید بین (82.4-77درجه فارنهایت) 28-25درجه سانتیگراد و شدت روشنایی فضای داخلی آن ها به طور متوسط باید 1500lux باشد.

معیارهای طراحی استخرهای واترپولو

عمق استخرهای واترپولوی استاندارد برای بازی های المپیک حداقل (5.9ft) 1.8m و برای رده های سنی پایین حداقل (3.9ft) 1.2m باید باشد. ابعاد زمین مسابقه که در واقع همان استخر شنا است عبارت است از:

• استاندارد المپیک (98.4*65.6ft) 30*20m

• استاندارد باشگاهی (65.6*41ft) 25*12.5m

استخرهای واترپولو بر روی سطح آب و در کناره های استخر علامت گذاری می شوند. فضای استخر بین دو دروازه نیز باید برای حرکت آزاد داوران در راستای زمین کاملا باز باشد.

معیارهای طراحی استخرهای غواصی

حداقل ابعادی که برای آموزش گروهی غواصان باید در نظر گرفته شود (11.8*16.4ft) 3.60*5.00m و حداقل عمق استخر (4.9ft) 1.50m است. این ابعاد حداقل الزاماتی است که باید در استخرهای غواصی رعایت شود. بارعایت یک مرجع خاص بهتر است عمق استخر (11.5ft) 3.50m یا در صورت امکان حتی (18ft) 5.5m در نظر گرفته شود.

ملاحظات دیگری که باید در این دسته از استخرها رعایت شوند عبارتند از (این معیارها از استاندارد BSAC گرفته شده است):

• عمق استخر برای قرار دادن افراد تحت فشار زیاد آب حداکثر باید (18ft) 5.5m باشد.

• فضای داخل باشگاه باید حداقل ظرفیت پنجاه نفر را داشته باشد.

• محل نگهداری تجهیزات تا فاصله پانزده متری باید به خوبی تهویه شود.

• عمق استخر های مکنده هوا باید بین (4.9-18ft) 1.5-5m باشد و حداکثر عمق غواصی نیز باید (23ft) 7m در نظر گرفته شود.

• دسترسی به استخر باید با استفاده از نردبان های مناسب تامین شود. ضمنا این نردبان ها باید استحکام کافی برای تحمل وزن بسیار زیاد غواصانی که معمولا تعداد زیادی وسیله اضافی نیز به همراه دارند را داشته باشد.

معیار های طراحی استخرهای درمانی

استخرهای درمانی معمولا در ابعاد (32.8*16.4ft) 10*5m وبا عمقی بین (3-4.9ft) 0.91.5m طراحی و ساخته می شوند. کف این استخرها به صورت بدون شیب و کاملا یکنواخت ساخته می شود.استخرهای درمانی به طور خاص تنها در بیمارستان ها، مراکز توان بخشی و مانند آن به چشم می خورند و هدف اصلی از ساخت آن ها نه سرگرمی است و نه تفریح، بلکه صرفا یک هدف درمانی خاص مدنظر است

به دلیل کاربری خاص، جز در موارد بسیار نادر تمامی استخرها به صورت سرپوشیده ساخته می شوند.

ملاحظاتی که باید برای طراحی و ساخت استخرهای درمانی مدنظر قرار گیرد را می توان در موارد زیر خلاصه کرد:

1. کف این استخرها باید با شیب کاملا یکنواخت و ملایم ساخته شود. شیب متداولی که باید برای کف این استخرها در نظر گرفته شود معمولا یک در هشتاد (بیست و پنج میلی متر در هر دو متر) است که همین مقدار شیب نیز برای تخلیه آب استخر کافی است.

2. کف این استخرها و تمامی مناطق مرطوب استخرهای درمانی باید با سرامیک ها و کاشی های غیر لغزنده یا موزاییک پوشیده شده باشد.

3. در صورتی که سطح استخر با سطح تراز کف یکسان نباشد، برای بهبود وضعیت گردش آب در خروجی اسکیمرها باید از کانال های سرامیکی براق استفاده شود.

4. دوره تعویض آب استخرنباید بیش از سه ساعت باشد. برخی از استخرهای درمانی نیز بر مبنای دوره تعویض آب یک و نیم ساعت طراحی می شود.

5. دمای آب و دمای هوای سالن استخر و رختکن باید بیش از دمای متداول استخرهای شنا باشد. در بسیاری از استخرهای درمانی دمای آب بین (85-95درجه فارنهایت) 29-35درجه سانتیگراد و دمای هوای سالن تقریبا (80-85درجه فارنهایت) 27-29درجه سانتیگراد نگه داشته می شود.

6. به دلیل وجود مواد شیمیایی مختلفی که برای کاربردهای درمانی به آب افزوده می شوند، تمامی لوله ها و اتصالات سیستم لوله کشی استخر باید در برابر خوردگی مقاوم باشند. به این منظور بهتر است از فولاد ضدزنگ آستینی یا برنزهای فسفری استفاده شود.

7. ازآنجا که کاربران استخرهای درمانی معمولا افراد کم توان، معلول یا سالمند هستند، باید تمهیدات لازم برای مسیر عبور و مرور این افراد از رختکن تا استخر و خروج آسان آن ها از داخل آب پیش بینی شود.

8. در صورتی که آب استخر محتوی آب شور باشد، باید تحلیل شیمیایی دقیقی از وضعیت آب استخر شامل نوع و مقدار نمک های محلول در آب انجام شود. انجام آزمایش های یاد شده به آن دلیل اهمیت دارد که بر نحوه طراحی و جنس پوسته استخر، روکش های آن و جنس اتصالات لوله کشی تاثیر می گذارد.