به طور کلی، منابع آلودگی در استخرها در دو گروه منابع محیطی و منابع داخلی ( شامل بار ناشی از حضور شناگران در استخر) تقسیم بندی می شوند.

شناگران به واسطه سه عامل زیر موجب آلوده شدن آب استخر می شوند:

1. عرق کردن، ترشحات متداول بدن در هنگام فعالیت، ریزش موی سر، ریزش پوست، البته تمامی مواد یاد شده لزوما آلودگی یا کثیفی به شمار نمی روند، ولی زمینه مساعدی را برای فعالیت میکرو ارگانیسم های بیماری زا در آب استخر ایجاد می کنند.

2. چرک و کثیفی بدن

3. آلودگی ناشی از کرم های ضد آفتاب، مواد آرایشی، شامپوها و غیره

رشد جلبک ها

عواملی که زمینه مساعدی را برای رشد جلبک ها در استخر فراهم می آورند شامل نور خورشید، دمای زیاد آب استخر، وجود مناطق مرده استخر و پایین بودن غلظت کلر آزاد موجود درآب می شود. البته همیشه پیشگیری بهتر از درمان است. بنابراین حتی الامکان با تامین کیفیت مناسب آب استخر،تمیز کردن دائمی آن و رعایت نکات یاد شده در این زمینه، فرصتی را برای رشد جلبک ها در استخر ایجاد نکنید. در هر صورت در صورت مواجهه با این مشکل،برای از بین بردن جلبک ها و جلوگیری از ریشه کردن آنها در جداره و کف استخرها می توانید از سم های گیاهی استفاده کنید. توجه داشته باشید که بعضی از سم های گیاهی صرفا برای جلوگیری از رشد جلبک ها هستند، برخی برای از بین بردن جلبک ها و برخی هر دو قابلیت را با هم دارند.

ساخت استخر

تجربه نشان داده است که برخلاف ادعای بعضی از شرکت های تولید کننده سم های گیاهی، تاکنون هیچ ماده معجزه آسایی تولید نشده است که صرفا با افزودن آن به آب استخر مشکل رشد جلبک در آن برای همیشه برطرف شود. بلکه نگهداری دائمی از استخر،استفاده از برس های تمیز کننده و سایر روش ها برای دستیابی به این هدف الزامی است. در هنگام افزودن سم های گیاهی توجه داشته باشید که آب عاری از برگ درختان و آلودگی های دیگر باشد. چرا که در این صورت بخش عمده سم های گیاهی به جای جلبک ها به برگ و آلودگی ها جذب می شود.

در اکثر سم های گیاهی از مس و نقره به عنوان ترکیبات فعال استفاده می شود. البته برخی از انواع سم ها شامل ترکیبات غیر فلزی هستند که با از بین بردن مواد غذایی مورد استفاده جلبک ها به صورت غیر مستقیم آن ها را از بین می برند. علاوه بر سم های گیاهی، موادی مانند کلر نیز جلبک ها را هز بین می برد. البته پیش از اقدام به این کار باید با برس سطح خارجی جلبک ها را از بین برد تا ماده به عمق جلبک نفوذ کرده و آن را نابود کند.

کدر بودن آب: زلال بودن آب بیش از آن که از دیدگاه بهداشتی و تامین شرایط آسایش شناگران اهمیت داشته باشد، از نظر حفظ ایمنی شناگران اهمیت داشته باشد، از نظر حفظ ایمنی شناگران حائز اهمیت است. به طور کلی، میزان شفافیت آب باید به اندازه ای باشد که کف عمیق ترین قسمت استخر قابل رویت باشد. در غیر این صورت ناجیان غریق توانایی نظارت تمام و کمال بر استخر را نخواهند داشت. علاوه بر این مسئله، کدر شدن آب،شرایط آسایش شناگران و تاثیرگذاری مواد ضد عفونی کننده را کاهش می دهد.

از دیدگاه علمی، آنچه موجب کدر شدن آب می شود، نتیجه وجود ذرات معلق در داخل آب است. عوامل بسیار زیادی ممکن است منجر به کدر شدن آب شوند. از جمله مهم ترین این عوامل می توان به عدم توازن آب از نظر شیمیایی و عملکرد نامطلوب فیلترهای استخر اشاره کرد. در صورتی که فرض کنیم مشکل کدر شدن آب با عملکرد نامطلوب تجهیزات مرتبط نیست،مشکل احتمالا به دلیل وجود جلبک ها، مقدار بالای ذرات محلول در آب، چرب شدن آب، کمبود مواد ضدعفونی کننده،بالابودن pH یا سختی بالای آب است.

در چنین مواقعی برای برطرف کردن مشکل می توان از روش شوک دادن به آب استفاده کرد. این شیوه به ویژه در مواردی که مشکل به دلیل وجود جلبک ها است، نتیجه مطلوبی را به همراه خواهد داشت. در صورتی که با شوک دادن به آب نیز مشکل حل نشود، باید روش های دیگری مانند استفاده از مواد زلال کننده را در دستور کار قرار داد. البته پیش از به کارگیری مواد زلال کننده باید بررسی شود که ماده زلال کننده با مواد ضدعفونی کننده مورد استفاده در استخر سازگاری داشته باشد.

ایجاد لکه در پوسته استخر

اکثر لکه ها در پوسته استخر به واسطه رسوبات مواد آلی یا فلزات در مواقعی ایجاد می شود که توازن شیمیایی آب از بین می رود. رسوبات مس موجب ایجاد لکه هایی به رنگ سبز مایل به آبی، آبی یا سیاه می شود. رسوبات آهن و منگنز به ترتیب لکه هایی به رنگ خاکستری معمولا نشانه ترکیبات مختلفی مانند فلزات اکسید شده، رسوبات مختلف یا حتی قطرات آب به دام افتاده در پوسته است.

پیش از هر اقدامی برای برطرف کردن لکه های به وجود آمده باید آب استخر را از نظر شیمیایی به وضعیت تعادل رساند. چرا که هر اقدامی بدون توجه به این مورد مجددا به همین مشکل تکراری منتهی خواهد شد. پس از آن برای از بین بردن لکه ها می توان از مواد لکه بر مختلفی که به همین منظور در بازار موجود است استفاده کرد. در صورتی که پوسته استخر اندودکاری شده باشد و مشکل بسیار حاد باشد، گاهی اوقات لازم می شود آب استخر به طور کامل تخلیه شده و پوسته استخر اسیدشویی شود. به منظور جلوگیری از بروز چنین مشکلاتی نیز باید کیفیت آب استخر دائما تنظیم شود. ضمن آن که به کارگیری موادی مانند مواد لکه بر یا مواد جدا کننده فلزات از آب در هنگام راه اندازی اولیه و تعویض آب استخر با آب تازه می تواند مفید باشد.

رسوب گرفتگی در استخر

رسوب گرفتگی هنگامی رخ می دهد که مواد معدنی محلول در آب به ویژه کلسیم از حالت محلول خارج شده و بر روی پوسته استخر رسوب می کنند. رسوب گرفتگی در پوسته استخر را می توان از رنگ سفید، خاکستری یا حتی قهوه ای ایجاد شده بر روی پوسته استخر ایجاد می شود تشخیص داد. رسوب گرفتگی علاوه بر صدمه زدن به نمای ظاهری استخر، در دراز مدت موجب صدمه زدن به تجهیزات مکانیکی و کاهش عمر مفید آن ها می شود. رسوب گرفتگی معمولا در مواقعی رخ می دهد که pH آب،مقدار کل مواد قلیایی موجود در آب یا سختی کلسیم بیش از حد معمول باشد.

اولین نکته ای که برای برطرف کردن این مشکل باید مورد توجه قرار گیرد آن است که آب استخر باید از نظر شیمیایی در حالت تعادل قرار داشته باشد. استفاده از مواد ضد رسوب یا برس کشیدن جداره استخر موجب می شود، این رسوبات به جای آن که به جداره و کف استخر بچسبد، در آب معلق شده و در نهایت توسط فیلترها به دام بیقتند. رسوب گرفتگی اکثرا در سطح آزاد آب دور تا دور کاسه استخر بیشتر به چشم می خورد. مهم ترین نکته ای که باید برای جلوگیری از بروز این مشکل رعایت شود، حفظ تعادل شیمیایی آب استخر است.

آب استخر بسیار خورنده است

خورنده بودن آب استخر به دلیل خاصیت اسیدی آن است.اسیدی بودن آب علاوه بر کاهش عمر مفید تجهیزات مکانیکی استخر، موجب صدمه دیدن جداره و کف آن نیز می شود. برای کاهش خاصیت اسیدی آب می تواند از موادی مانند کربنات سدیم یا بی کربنات سدیم برای افزایش pH ضمن افزایش مقدار مواد قلیایی موجود در آب استفاده کرد. ساده ترین راه برای جلوگیری از بروز این مشکل، بررسی دایمی خواص شیمیایی آب و حفظ تعادل اجزای مختلف آن است.

آب استخر قلیایی است

خاصیت قلیایی در آب استخرنقطه مقابل وضعیتی است که آب استخر خورنده (اسیدی) است. قلیایی بودن آب استخر موجب بروز مشکلاتی مانند رسوب گرفتگی نیز می شود. در مواقغی که pH یا مقدار کل مواد قلیایی موجود در آب بیش از حد معمول باشد، مواد ضد عفونی کننده کارایی همیشگی را نخواهد داشت و احتمال کدر شدن آب بسیار زیاد خواهد بود.

برای کاهش pH آب و کاهش مقدار مواد قلیایی موجود در آب می توان ار موادی مانند بی سولفات سدیم، اسید سولفوریک، اسید هیدروکلریک استفاده کرد. گاهی اوقات نیز بهترین روش برای کاهش pH آب و کاهش مقدار مواد قلیایی موجود در آب میتوان از موادی مانند بی سولفات سدیم، اسید سولفوریک، اسید هیدروکلریک استفاده کرد. گاهی اوقات نیز بهترین روش برای کاهش pH آب، تعویض بخشی از آب استخر با آب تازه (البته در صورتی که آب تازه از نظر شیمیایی در وضعیت تعادل باشد) است. در این مورد نیز، حفظ تعادل شیمیایی آب، تنظیم دقیق pH و کنترل مقدار مواد قلیایی موجود در آب تا حد زیادی از بروز این مشکل جلوگیری به عمل آورد. در صورتی که pH آب به طور معمول افزایش می یابد، بهتر است برای خنثی کردن بخشی از بار ناشی از حضور شناگران،درصدی از آب استخر با آب تازه تعویض شود.

تورم چشم و پوست

اصلی ترین علت بروز مشکلاتی مانند تورم و سوزش چشم و پوست، عدم توازن pH آب است. در صورتی که مقدار مواد ضدعفونی کننده مورد استفاده در آب نیز به اندازه کافی نباشد، احتمال افزایش غلظت موادی مانند کلرآمین در آب افزایش می یابد که نتیجه آن بوی تند کلر،سوزش چشم و تورم پوست شناگران خواهد بود.

در صورتی که مشکلات مذکور ادامه داشته باشد، ابتدا باید نمونه آب استخر را از نظر مقدار مواد شیمیایی موجود در آن مورد آزمایش قرار داده و آن را با محدوده توصیه شده مقایشه کرد. برای از بین بردن موادی مانند کلرآمین نیز می توان از روش هایی مانند ایجاد شوک در آب استخر استفاده کرد. البته توجه داشته باشید که پس از ایجاد شوک در آب استخر، تا زمانی که غلظت کلر پسماند موجود در آب به زیر 10ppm برسد، شناگران نباید وارد آب شوند. در این مورد نیز ساده ترین راه،جلوگیری از بروز مشکل است. به این منظور خواص شیمیایی آب باید به صورت دائمی مورد آزمایش قرار گرفته و در بازه زمانی مناسب به آب استخر شوک وارد شود.

بوی ناخوشایند متصاعد شده از آب استخر

یکی از مشکلاتی که اغلب اوقات در استخرها و جکوزی ها ایجاد می شود، بوی ناخوشایند کلری است که از آب متصاعد می شود. همان طور که پیش از این نیز گفته شد، تصور بسیاری از افراد آن است که بوی تند کلر در استخرها، به دلیل غلظت بالای کلر موجود در آب است. درحالی که حقیقت ماجرا کاملا برعکس است.

اگر بوی تند کلر از آب استخر متصاعد شود، به منزله وجود کلرآمین در آب استخر است. وجود کلرآمین در آب استخر نیز به معنای کافی نبودن غلظت مواد ضدعفونی کننده است. چرا که در صورت کافی نبودن مقدار مواد ضد عفونی کننده موجود در آب، مواد ضد عفونی کننده ترکیباتی مانند کلرآمین را تجزیه کرده و آن ها را از بین می برند.

برای بررسی این مسئله، ابتدا نمونه آب استخر را از نظر اجزای موجود در آن مورد آزمایش قرار دهید و بررسی کنید که تمامی عوامل در محدوده توصیه شده باشند. برای از بین بردن کلرآمین تشکیل شده در آب نیز از روش هایی مانند شوک دادن به آب استخر استفاده کنید.

تغییر رنگ آب

متداول ترین علت تغییر رنگ آب، رشد جلبک ها یا وجود فلزات مختلف در آب استخر است. برای مثال، فلزاتی ماننی منگنز باعث می شوند رنگ آب به سمت قهوه ای، ارغوانی یا سیاه تمایل پیدا کند. مس موجب ایجاد رنگ سبز مایل به آبی و آهن موجب ایجاد رنگ قهوه ای مایل به قرمز در آب می شود.

در مورد تغیی رنگ آب، ابتدا باید مشخص کنید که علت تغیی رنگ چیست.اگر تغییر رنگ آب به دلیل بروز مشکلاتی مانند جلبک ها باشد، از روش هایی که پیش از این گفته شد برای از بین بردن جلبک ها استفاده کنید. اما اگر علت بروز مشکل وجود فلزات در آب باشد،از عوامل منزوی کننده که پیش از این به آن اشاره شد برای خارج کردن آن ها از حالت محلول استفاده کنید. همچنین برای لخته شدن ذرات ریز فلزات و امکان فیلتر کردن آن ها می توانید از مواد لخته کننده کمک بگیرید.

ساده ترین راه برای جلوگیری از تغییر رنگ آب، تنظیم خواص شیمیایی آن در محدوده مناسب است. در صورتی که منبع آب استخر نیز محتوای مقادیر زیادی مواد معدنی باشد، در هنگام تعویض آب استخر با آب تازه نیز از مواد شیمیایی مناسب برای کاهش درصد فلزات موجود در آب استفاده کنید.

کف کردن آب

در صورتی که مقدار کل مواد محلول و مقدار مواد قلیایی موجود آب بیش از حد معمول باشد، آب استخر در صورت اختلاط کف میکند. همچنین استفاده از سم های گیاهی یا تغییرات ناگهانی pH آب نیز از دیگر عوامل کف کردن آب استخر به شمار میرود. در چنین مواقعی برای برطرف کردن سریع مشکل باید چند قطره از مواد کف زدا را به آب اضافه کرد.در صورت از بین نرفتن کف ها پس از افزودن مواد کف زدا این فرایند باید مجددا تکرار شود. در دراز مدت نیز برای رفع این مشکل باید به مسایلی از قبیل توازن شیمیایی آب توجه شود. ضمن آن که روش هایی مانند ایجاد شوک یا تعویض بخشی از آب قدیمی استخر با آب تازه نیز می تواند راهگشا باشد.

مهمترین روش برای کاهش احتمال کف کردن استخر، حفظ تعادل شیمیایی آن است. همچنین، دوش گرفتن شناگران پیش از ورود به آب نقش قابل نوجهی در کاهش بار استخر و جلوگیری از مشکلات یاد شده دارد. در مورد جکوزی ها نیز بسته به میزان استفاده و بار شناگران باید آب جکوزی هر چند وقت یک بار به طور کامل تعویض کرد.

ایجاد سرباره در آب استخر

سرباره ای که در آب استخر ایجاد می شود معمولا ترکیبی از انواع آلاینده هایی مانند چربی پوست، شامپو، صابون، مواد آرایشی، کرم ضد آفتاب و موادی مانند آن است. ایجاد خطوط سرباره در سطح آب معمولا از نظر بهداشتی مشکلی را برای شناگران ایجاد نمی کند. ولی جلوه ظاهری استخر را کاهش می دهد. البته سرباره تشکیل شده در سطح آب را می توان با استفاده از وسایل مناسب از آن خارج کرد. در این مورد نیز دوش گرفتن شناگران پیش از ورود به آب نقش قابل توجهی در کاهش بار استخر دارد. البته برای از بین بردن سرباره تشکیل شده می توان از مواد جاذب سرباره نیز بهره گرفت.