بررسی و طبقه بندی انواع استخرها

تفاوت اساسی استخرهای شنا با سایر اماکن آبی همچون حوضچه ها و دریاچه های طبیعی در ابعاد و اندازه و کیفیت آب مصرفی آن ها می باشند.علاوه بر این،موقعیت مکانی و محل استقرار استخرهای شنا دارای محدودیت هایی است و باید از احداث مجموعه های آبی در مجاورت کارخانه ها، موسسات صنعتی و کشاورزی خودداری نمود.

استخرهای شنا برحسب نوع کاربری و معماری، موقعیت سازه استخر نسبت به زمین، جنس سازه استخر، سرپوشیده یا روباز بودن آن و... به گروه های مختلفی تقسیم بندی می شود.

ساخت استخر

استخرهای تمرینی:

تاریخچه ایجاد استخرهای تمرینی به دو دهه اخیر باز می گردد. ابعاد این نوع استخر ها در حدود (8.2ft*16.4ft) 2.5m*5m بوده و هدف از احداث آن ایجاد جریان آب مصنوعی، به منظور تمرین شنا و انجام ورزش های آبی می باشد. در این استخرها با ایجاد جریان مصنوعی آب به کمک پمپ و نازل های تعبیه شده در یکی از دیواره ها، امکان انجام تمرینات شنا به صورت درجا و بدون جابه جایی امکان پذیر خواهد بود.

استخرهای تفریحی:

استخرهای تفریحی صرفا برای تفریح و سرگرمی مورد استفاده قرار می گیرند و ممکن است در مکان های مختلفی نظیر هتل ها و مراکز تفریحی-عمومی نیز ساخته شوند. این نوع استخرها تابع ضوابط و معیارهای خاص معماری به جز عمق آب نمی باشد. از این رو، استخرهای تفریحی در شکل های مختلف و با تجهیزات و لوازم تفریحی مختلف احداث می شود.

در این نوع استخرها، عمق آب در بخش بزرگی از استخر (تا 80 درصد) کم تر از 1.7متر است. ناحیه عمق در این استخرها مناسب نصب تخته های شیرجه کوتاه (حداکثر تا ارتفاع 3متر) و نصب وسایل بازی مانند انواع سرسره، نصب موج سازهای مکانیکی و ورزش غواصی می باشد. کف استخرهای تفریحی باید دارای شیب ملایم بوده و از 7 درصد تجاوز نکند. پیش بینی حاشیه ای به عرض حداقل 2متر در استخرهای سرپوشیده و 4متر در استخرهای روباز، برای استراحت شناگران و نظارت منجیان غریق ضروری می باشد.

استخرهای بیکران:

استخرهای بیکران یا استخرهای بدون لبه (آبگیرهای طبیعی)، فاقد هرگونه مرز مشخص بوده و در بستر کوه ها، سواحل اقیانوس ها و دریاها ایجاد می شود.در حاشیه این نوع استخرها معمولا مجرایی جهت جمع آوری آب سرریز قرار میگیرد که آب جمع آوری شده توسط آن، دوباره به وسیله پمپ به استخر بازگردانده می شود.

در این نوع استخرها از دو روش برای تصفیه و گرمایش آب استفاده می شود. روش اول مشابه سیستم گردش آب در استخرهای معمولی بوده و آب خروجی از استخر پس از تصفیه و گرمایش، مجددا توسط پمپ به استخر بازگردانده میشود. در روش دوم، آب آلوده از طریق سرریزهای پیرامون استخر جمع آوری شده و پس از عبور از فیلتر، به وسیله پمپ به استخر بازگردانده میشود.

استخرهای معلولان:

شامل استخرهایی است که دارای شکل و طرح ویژه بوده و برای استفاده افرادی که ناتوان جسمی هستند مورد استفاده قرار می گیرد. اسباب و لوازم مخصوص افراد معلول (ناتوان جسمی) باید به گونه ای طراحی و ساخنه شده باشد که هیچ گونه خطری معلولان را به هنگام ورود به استخر و خروج از آن تهدید ننماید. حداقل عمق آب در این نوع استخرها 60cm و حداکثر 150cm می باشد.

ورودی استخر برای افراد ناتوان جسمی باید در قسمت کم عمق استخر تعبیه شده و مجموع ارتفاع پله های ورودی به داخل آب باید حداکثر 450mm باشد. همچنین گام یا ارتفاع هر پله باید حداکثر 145mm بوده و پهنای هر پله باید 350mm تا 450mm باشد تا امکان نشستن بر روی آن نیز فراهم شود.

علاوه بر موارد فوق، لازم است یک دستگیره با ارتفاع 800mm در حاشیه پله ها نصب شود، به طوری که طول آن به اندازه 450mm از ابتدا و انتهای پله بیشتر باشد. ارتفاع این نرده برای استخر کودکان 550mm خواهد بود. به عنوان یک گزینه جایگزین، استفاده از بالابر و یا سطح شیب دار با شیب ملایم نیز مورد قبول است. همچنین، ابعاد رختکن مخصوص افراد معلول باید حداقل 2m*2m باشد و لازم است در هر اتاقک، مکانی جهت نشستن شناگران تعبیه شود.

استخرهای غواصی:

استخر غواصی، استخری است که به دلیل شرایط خاص تمرینات غواصی باید دارای ابعاد، اندازه و تجهیزات خاصی باشد. گروه تمرین غواصی معمولا شامل 5 نفر یا کمتر می باشد که نیازمند فضایی با ابعاد 5 m*3.6 m خواهند بود. عمق آب برای تمرینات ساده حداقل 1.5 m و برای تمرینات تغییر فشار 3.5-5.5 متر می باشد. از این رو استخرهای شیرجه برای این ورزش بسیار مناسب است. استخرهایی که در تمرینات غواصی انجام می شود نیاز به فضای خاص نگهداری و پرکردن کپسول های تنفسی خواهد داشت؛ که شامل: کمپرسورخانه، محل کپسول های خالی، محل کپسول های آماده و تجهیزات غواصی می باشد. کمپرسورخانه به علت سروصدای زیاد و رعایت ایمنی باید در داخل فضایی با عایق بندی کافی تعبیه شود. فضای مورد نیاز این عملکرد حدود 15 متر مربع است که با افزایش تعداد غواصان به 45 متر مربع نیز می رسد.

استخرهای واترپلو:

استخر واترپلو، استخری است که جهت برگزای مسابقات رسمی و یا غیر رسمی واترپلو طراحی و تجهیز شده است. این ورزش اغلب در استخرهای سرپوشیده انجام می شود و ابعاد آن برای بازی های المپیک (65.6ft *98.4ft) 20m *30m و برای بازی های باشگاهی (41ft *82ft) 12.5 m*25 m می باشد. درمسابقات بانوان، این ابعاد (65ft *80ft) 20 m*25 m است. عمق آب استخر بزرگسالان در این ورزش در هیچ نقطه ای نباید کمتر از 1.5 m بوده و بهتر است از عمق 2 m استفاده شود. حداقل عمق استاندارد این نوع استخرها برای بازی های المپیک (5.9ft) 1.8 m و برای رده های سنی پایین حداقل (3.9ft) 1.2m می باشد.در این نوع استخرها درجه حرارت آب باید در محدوده 25-27 درجه سلیوس بوده و نور مورد نیاز برای روشنایی استخر واترپلو در مسابقات داخلی600lux و برای مسابقات جهانی و المپیک 1500lux باشد.

استخرهای چند منظوره:

ابعاد و اندازه این نوع استخرها به گونه ای است که به روش های مختلف می توان از آن ها بهره برداری کرد. به طور مثال، با در نظر گرفتن تمهیداتی در مقاطع استخرهای مسابقه ای و تمرینی هنگام ساخت آن ها، امکان برگزاری سایر ورزش های آبی تا حدود زیادی فراهم می شود. به گونه ای که رعایت عمق و شیب مجاز در کف استخرها و بهره گیری از تقسیم کننده های شناور، قابلیت بسیار خوبی برای افزایش کارایی و تبدیل آن به استخرهای چند منظوره به وجود خواهد آورد.در این استخر علاوه بر برگزاری مسابقات رسمی امکان آموزش واترپلو، شیرجه از روی تخته شناور و شنای تفریحی تامین شده است.

استخرهای شیرجه:

استخرهای شیرجه در واقع زیر مجموعه ای از استخرهای قهرمانی به شمار می روند که به طور خاص برای برگزاری مسابقات شیرجه در کنار مجموعه اصلی مورد استفاده قرار می گیرد. حداقل فاصله این استخرها تا فاصله سایر استخرها باید (16.4ft) 5 m باشد.

شیرجه به دوصورت از روی تخته های پرشی و یا سکوهای ثابت به اجرا در می آید؛ که در همه حالت ها نیاز به فضای بزرگ ایمن و اختصاصی دارد. با توجه به ابعاد و اندازه ها و مشخصاتی که در جدول برای ورزش شیرجه ارایه شده است، توصیه می شود این ورزش در استخرهای اختصاصی برگزار شود.

لازم به یادآوری است که سطح آب استخرهای شیرجه در زیر برج شیرجه باید موج دار و متحرک باشد و حداقل نور مورد نیاز در فاصله 1 متری از سطح آب استخرها 600lux می باشد. همچنین بسیار ضروری است که از انعکاس نور در آب به سمت شیرجه رو ها اجتناب شود.

استخرهای حرکات موزون:

امروزه، علاوه بر شنا و انجام ورزش های آبی در استخرها، اجرای حرکات موزون در داخل آب به عنوان یکی از ورزش های مفرح، طرفداران بسیاری یافته است. نکته حایز اهمیت در طراحی این گونه استخرها این است که عمق آن ها نباید از (5.9-6.6 ft) 1.8-2 m کمتر باشد. همچنین لازم است تمهیداتی جهت نصب پنجره های قابل رویت در زیر آب، سیستم روشنایی مناسب و امکان انتشار صوت در زیر آب به منظور برقراری ارتباط بین مربیان و شناگران، پیش بینی شود.

استخر با کف متحرک:

به استخرهایی اطلاق می شود که در آن ها با استفاده از یک سیستم هیدرولیک، کف استخر قادر به حرکت بوده و دارای سیستم خود تمیزکننده از طریق پاشش آب باشد. این نوع استخرها عموما چند منظوره بوده و با تغییر ارتفاع کف استخر، نوع کاربری آن نیز تغییر می کند. در این گونه استخرها، مجموعه باید کاملا ایمن بوده و از نظر تعمییر و نگهداری، شرایط مناسبی داشته باشد.

از آن جایی که استخرهای آموزشی، غواصی و معلولین به صورت دوره ای و در زمان های محدود مورد استفاده قرار می گیرند، بهره برداری از این نوع استخرها سبب صرفه جویی در هزینه ها خواهد شد. استخرهای با کف متحرک باید الزامات زیر را علاوه بر دیگر الزامات عمومی استخرها برآورده نماید.

الف): ورودی آب: در چنین استخرهایی لازم است که یک سیستم پاشش آب جهت تمیزی خودکار سیستم تعبیه شود. علاوه بر این، دو مجموعه کامل از ورودی های آب که در دو ارتفاع مختلف نصب شده اند باید در محل استخر تعبیه شده باشد؛ به گونه ای که اختلاط مناسبی را در تمامی مواقع بهره برداری از استخر، چه هنگامی که کف استخر پایین تر از سطح تراز قرار دارد، چه هنگامی که بالاتر است، ایجاد نماید.

ب): حرکت کف استخر: حرکت کف استخر باید به گونه ای طراحی شده باشد که به هنگام جابه جایی حداقل آشفتگی یا تلاطم را در آب ایجاد نماید به گونه ای که شرایط ایمنی را برای ورود، خروج و شنای افراد با ناتوانی جسمی فراهم آورد.

طبقه بندی استخرها براساس نوع کاربری:

استخرها، براساس نوع کاربری در گروه های زیر طبقه بندی می شوند:

1. استخرهای عمومی

2. استخرهای خصوصی

3. استخرهای آموزشی

4. استخرهای قهرمانی

5. استخرهای درمانی

6. استخرهای تمرینی

7. استخرهای تفریحی

8. استخرهای بیکران

9. استخرهای معلولان

10. استخرهای غواصی

11. استخرهای واترپلو

12. استخرهای چندمنظوره

13. استخرهای شیرجه

14. استخرهای حرکات موزون

15. استخر با کف متحرک

که هریک از انواع فوق می تواند سرپوشیده یا روباز باشد.

استخرهای عمومی:

استخرهای عمومی معمولا با هدف انتفاع مالی، ارایه خدمات به عموم افراد و یا قشر خاصی از اجتماع،ساخته می شوند.این نوع استخرها، اغلب زیرمجموعه ای از مراکز ورزشی هستند و در صورتی که دارای ابعاد بزرگ و عمق زیاد باشند، می توان از سکوی شیرجه نیز در آن بهره برد.استخرهای عمومی اغلب به شکل مستطیل و با ابعاد (82ft) 25m،(41ft) 12/5m و (164ft) 50m ساخته می شوند و عمق این گونه استخرها بسته به شرایط و نوع کاربری از (3ft) 1m تا (12ft) 4m متغیر است.نمایی از مقطع عمودی یک استخر شنای عمومی و تفریحی دارای تخته شیرجه در تصویر به همره ابعاد و اندازه های آن در جدول ارایه شده است.

نمای عمودی از یک استخر شنای عمومی و تفریحی دارای تخته شیرجه:

ابعاد و اندازه های استخر شنای عمومی و تفریحی دارای تخته شیرجه:

لازم به ذکر است که، در صورت استفاده از تخته شیرجه در این استخرها، ظرفیت هر تخته، 12نفر در هر سانس خواهد بود. علاوه بر این، معمولا استخرهای مجهز به تخته شیرجه، به چند ناحیه مجزا تقسیم می شوند.

ناحیه A:محدوده شیرجه

محدوده این ناحیه برابر است با مساحت دایره ای به شعاع 10 فوت(تقریبا 3متر)از تخته شیرجه.

ناحیه B:محدوده شنا

ناحیه C:محدوده ای که برای شنا از آن استفاده نمی شود.

لازم به ذکر است که، در اطراف هر تخته شیرجه باید محدوده ای به مساحت 5.27 متر مربع، جدا از منطقه مجاز، برای شنا در نظر گرفته می شود.علاوه بر این، در نصب تخته شیرجه باید محدودیت های ابعادی نیز رعایت گردد:

• برای تخته هایی با ارتفاع 1 متر و کم تر: حداقل فاصله تا دیواره کنار استخر، 3 متر.

• برای تخته هایی با ارتفاع 3 متر: حداقل فاصله دیواره تا کنار استخر، 66.3 متر.

• حداقل فاصله مجاز میان تخته های شیرجه، 3 متر.

استخرهای خصوصی:

استخرهای خصوصی صرفا به منظور استفاده شخصی و محدود، مورد بهره برداری قرار می گیرد.ابعاد این استخرها کوچک تر از ابعاد استخرهای عمومی و معمولا در حدود (25*32) 4.8m*9.6m تا (20*40) 6m*12* بوده و عمق این استخرها در حدود (3) 1m تا (6) 2m می باشد. البته، عملا هیچ محدوده مشخصی برای تعیین اندازه و شکل استخرهای خانگی وجود نداشته و همه چیز به نظر کارفرما بستگی خواهد داشت. این نوع استخرها در دو نوع دایمی و موقتی ساخته می شوند. استخرهای موقتی بالاتر از سطح زمین قرار گرفته و تنها در فصول گرم سال مورد استفاده قرار می گیرد. یک نمومه استخر خصوصی دایمی و موقتی به ترتیب در تصویرهای زیر نشان داده شده است:

نمایی از یک استخر دایمی خصوصی

نمایی از یک استخر موقت خصوصی

استخرهای خصوصی:

استخرهای خصوصی صرفا به منظور استفاده شخصی و محدود، مورد بهره برداری قرار می گیرد.ابعاد این استخرها کوچک تر از ابعاد استخرهای عمومی و معمولا در حدود (25*32) 4.8m*9.6m تا (20*40) 6m*12* بوده و عمق این استخرها در حدود (3) 1m تا (6) 2m می باشد. البته، عملا هیچ محدوده مشخصی برای تعیین اندازه و شکل استخرهای خانگی وجود نداشته و همه چیز به نظر کارفرما بستگی خواهد داشت. این نوع استخرها در دو نوع دایمی و موقتی ساخته می شوند. استخرهای موقتی بالاتر از سطح زمین قرار گرفته و تنها در فصول گرم سال مورد استفاده قرار می گیرد. یک نمومه استخر خصوصی دایمی و موقتی به ترتیب در تصویرهای زیر نشان داده شده است.

استخرهای آموزشی:

این نوع استخرها به دو گروه استخر آموزشی خردسالان و بزرگ سالان تقسیم بندی می شوند.

استخر آموزشی خردسالان:استخرهای آموزشی مخصوص خردسالان، استخرهای کم عمقی هستند که صرفا جهت شنا و آموزش افراد کم سن و سال مورد استفاده قرار می گیرند و حضور افراد بزرگسال در این استخرها فقط به منظور مراقبت و یا آموزش کودکان می باشد.استخر آموزشی خردسالان دارای حداقل عمق 60cm و حداکثر عمق 90cm می باشد. عرض این نوع استخرها 7-10m و طول آن 13-20m می باشد.

برای ورود به این استخر، پیش بینی پله با عرض حداقل 7m و حداکثر 13m برای کودکان مبتدی توصیه می شود. همچنین پیش بینی حاشیه هایی به عرض 2 متر با کف سازی مناسب و غیر لغزنده در دور استخر، امکان نرمش و آمادگی جسمانی شناگران را مهیا خواهد کرد. شیب کف استخر کودکان نباید از 1.15 بیشتر باشد. اما به طور کلی شیب 1.20 ترجیح داده می شود.

استخر آموزشی بزرگسالان:

استخرهای آموزشی صرفا جهت شنا و آموزش افراد مبتدی و نا آشنا با این روش مورد استفاده قرار می گیرند. عمق متوسط این نوع استخرها معمولا کمتر از استخرهای قهرمانی و در حدود 0.9-0.12m می باشد. البته در برخی موارد ممکن است عمق 1.8m نیز برای آن ها در نظر گرفته شود. طول این استخرها 12.5m، 25m، 50m، و عرض آن 7-25m می باشد.

استخرهای قهرمانی:

این استخرها به منظور برگزاری مسابقات ملی، بین المللی و یا شنای حرفه ای مورد استفاده قرار می گیرد و معمولا با در نظر گرفتن جایگاهی برای تماشاگران ساخته می شود. مقررات و ظوابط حاکم بر این نوع استخرها به گونه ای است که استفاده از آن ها برای سایر انواع استخر کم تر امکان پذیر است. فواصل استاندارد و رسمی برای مسابقات شنا 100m، 200m، 400m 800m و 1500m می باشد، از این رو،طول استخر باید مضربی از 100 باشد،لیکن طول 50m برای طراحی مسابقات ترجیح داده شده است.

بر مبنای استاندارد فدراسیون بین المللی شنا طول استخر های قهرمانی و المپیک بر مبنای مسافت کوتاه و بلند به ترتیب (82ft)25m و (164ft)50m بوده و حداقل عمق آن (4.4ft)1.35m می باشد. عرض استخرهای بین المللی با توجه به خطوط شنا و معمولا در حدودد (82ft)25m پیش بینی می شود.

استخرهای مخصوص مسابقات قهرمانی جهان و المپیک دارای 50 متر طول و 8 خط شنا هر یک به عرض 2.5m می باشد. فاصله دو خط ابتدایی و انتهایی از لبه های کناری استخر 2.5m است، بنابراین ابعاد کلی استخر 50m*25m خواهد بود.

مشخصات استخرهای المپیک

نمونه استخر المپیک

استخرهای درمانی:

استخرهای درمانی، به منظور درمان و آرامش بخشی، رفع تنش عضلانی، درمان بیماری های رماتیسمی و بهبود وضعیت گردش خون مورد استفاده قرار می گیرد. این نوع استخرها معمولا در ابعاد(16.4ft*32.8ft) 5m*10m و با عمقی در حدود (3-9.4ft) 0.9-1.5m طراحی و ساخته شده و مهم ترین نکته درباره آن ها این است که، جز در موارد خاص، اکثر آن ها به صورت ب در درون آب، ایجاد حباب و... می باشند و کف آن ها معمولا به صورت شیب دار ساخته می شود. هدف از ایجاد کف شیب دار صرفا تسهیل در امر تخلیه آب استخر است. شیب متداول کف این استخر یک به هشتاد یا 25mm در هر 2m می باشد.

انواع استخر های در مانی عبارتند از:

• استخرهای آب گرم(جکوزی)

• حوضچه های آب سرد

• استخرهای آب گرم طبیعی

استخرهای آب گرم، کم عمق بوده و برای شنا کردن و شیرجه زدن چندان مناسب نیستند. حداکثر عمق آب در این استخرها 1.2m است؛ مگراینکه با اهداف خاصی نظیر: شنا، آموزش و یا فعالیت های دیگر ساخته شده باشد. حداکثر عمق آب در محل هایی که برای نشستن افراد در داخل یا کناره استخر تعبیه شده است، 60cm می باشد. در این گونه استخرها، قرار دادن میز و صندلی در فاصله کم تر از90cm لبه استخر ممنوع است.

علاوه بر موارد فوق، احراز شرایط زیر، هنگام طراحی پله ها در استخر آب گرم الزامی است، ابعاد افقی هر پله باید در حدود 20cm*30cm باشد.

ارتفاع هر پله نباید کم تر از 18cm و بیشتر از 30cm باشد. در صورتی که آخرین پله برای نشستن شناگران طراحی شده باشد، ممکن است ارتفاع پله تا 35cm نیز افزایش یابد.

پله ها باید مجهز به یک نرده یا دستگیره کامل باشد به گونه ای که امکان ورود و خروج شناگران به داخل استخر، فراهم شده و سرتاسر پله را پوشش دهد.

همچنین، حداکثر درجه حرارت آب استخرهای آب گرم40 درجه سلسیوس بوده و برای کنترل درجه حرارت آب باید از یک کنترل کننده ترموستاتیک استفاده شود.

استخرهای تمرینی:

تاریخچه ایجاد استخرهای تمرینی به دو دهه اخیر باز می گردد. ابعاد این نوع استخر ها در حدود (8.2ft*16.4ft) 2.5m*5m بوده و هدف از احداث آن ایجاد جریان آب مصنوعی، به منظور تمرین شنا و انجام ورزش های آبی می باشد. در این استخرها با ایجاد جریان مصنوعی آب به کمک پمپ و نازل های تعبیه شده در یکی از دیواره ها، امکان انجام تمرینات شنا به صورت درجا و بدون جابه جایی امکان پذیر خواهد بود.

استخرهای تفریحی:

استخرهای تفریحی صرفا برای تفریح و سرگرمی مورد استفاده قرار می گیرند و ممکن است در مکان های مختلفی نظیر هتل ها و مراکز تفریحی-عمومی نیز ساخته شوند. این نوع استخرها تابع ضوابط و معیارهای خاص معماری به جز عمق آب نمی باشد. از این رو، استخرهای تفریحی در شکل های مختلف و با تجهیزات و لوازم تفریحی مختلف احداث می شود.

در این نوع استخرها، عمق آب در بخش بزرگی از استخر (تا 80 درصد) کم تر از 1.7متر است. ناحیه عمق در این استخرها مناسب نصب تخته های شیرجه کوتاه (حداکثر تا ارتفاع 3متر) و نصب وسایل بازی مانند انواع سرسره، نصب موج سازهای مکانیکی و ورزش غواصی می باشد. کف استخرهای تفریحی باید دارای شیب ملایم بوده و از 7 درصد تجاوز نکند. پیش بینی حاشیه ای به عرض حداقل 2متر در استخرهای سرپوشیده و 4متر در استخرهای روباز، برای استراحت شناگران و نظارت منجیان غریق ضروری می باشد.

استخرهای بیکران:

استخرهای بیکران یا استخرهای بدون لبه (آبگیرهای طبیعی)، فاقد هرگونه مرز مشخص بوده و در بستر کوه ها، سواحل اقیانوس ها و دریاها ایجاد می شود.در حاشیه این نوع استخرها معمولا مجرایی جهت جمع آوری آب سرریز قرار میگیرد که آب جمع آوری شده توسط آن، دوباره به وسیله پمپ به استخر بازگردانده می شود.

در این نوع استخرها از دو روش برای تصفیه و گرمایش آب استفاده می شود. روش اول مشابه سیستم گردش آب در استخرهای معمولی بوده و آب خروجی از استخر پس از تصفیه و گرمایش، مجددا توسط پمپ به استخر بازگردانده میشود. در روش دوم، آب آلوده از طریق سرریزهای پیرامون استخر جمع آوری شده و پس از عبور از فیلتر، به وسیله پمپ به استخر بازگردانده میشود.

استخرهای معلولان:

شامل استخرهایی است که دارای شکل و طرح ویژه بوده و برای استفاده افرادی که ناتوان جسمی هستند مورد استفاده قرار می گیرد. اسباب و لوازم مخصوص افراد معلول (ناتوان جسمی) باید به گونه ای طراحی و ساخنه شده باشد که هیچ گونه خطری معلولان را به هنگام ورود به استخر و خروج از آن تهدید ننماید. حداقل عمق آب در این نوع استخرها 60cm و حداکثر 150cm می باشد.

ورودی استخر برای افراد ناتوان جسمی باید در قسمت کم عمق استخر تعبیه شده و مجموع ارتفاع پله های ورودی به داخل آب باید حداکثر 450mm باشد. همچنین گام یا ارتفاع هر پله باید حداکثر 145mm بوده و پهنای هر پله باید 350mm تا 450mm باشد تا امکان نشستن بر روی آن نیز فراهم شود.

علاوه بر موارد فوق، لازم است یک دستگیره با ارتفاع 800mm در حاشیه پله ها نصب شود، به طوری که طول آن به اندازه 450mm از ابتدا و انتهای پله بیشتر باشد. ارتفاع این نرده برای استخر کودکان 550mm خواهد بود. به عنوان یک گزینه جایگزین، استفاده از بالابر و یا سطح شیب دار با شیب ملایم نیز مورد قبول است. همچنین، ابعاد رختکن مخصوص افراد معلول باید حداقل 2m*2m باشد و لازم است در هر اتاقک، مکانی جهت نشستن شناگران تعبیه شود.

استخرهای غواصی:

استخر غواصی، استخری است که به دلیل شرایط خاص تمرینات غواصی باید دارای ابعاد، اندازه و تجهیزات خاصی باشد. گروه تمرین غواصی معمولا شامل 5 نفر یا کمتر می باشد که نیازمند فضایی با ابعاد 5 m*3.6 m خواهند بود. عمق آب برای تمرینات ساده حداقل 1.5 m و برای تمرینات تغییر فشار 3.5-5.5 متر می باشد. از این رو استخرهای شیرجه برای این ورزش بسیار مناسب است. استخرهایی که در تمرینات غواصی انجام می شود نیاز به فضای خاص نگهداری و پرکردن کپسول های تنفسی خواهد داشت؛ که شامل: کمپرسورخانه، محل کپسول های خالی، محل کپسول های آماده و تجهیزات غواصی می باشد. کمپرسورخانه به علت سروصدای زیاد و رعایت ایمنی باید در داخل فضایی با عایق بندی کافی تعبیه شود. فضای مورد نیاز این عملکرد حدود 15 متر مربع است که با افزایش تعداد غواصان به 45 متر مربع نیز می رسد.

استخرهای واترپلو:

استخر واترپلو، استخری است که جهت برگزای مسابقات رسمی و یا غیر رسمی واترپلو طراحی و تجهیز شده است. این ورزش اغلب در استخرهای سرپوشیده انجام می شود و ابعاد آن برای بازی های المپیک (65.6ft *98.4ft) 20m *30m و برای بازی های باشگاهی (41ft *82ft) 12.5 m*25 m می باشد. درمسابقات بانوان، این ابعاد (65ft *80ft) 20 m*25 m است. عمق آب استخر بزرگسالان در این ورزش در هیچ نقطه ای نباید کمتر از 1.5 m بوده و بهتر است از عمق 2 m استفاده شود. حداقل عمق استاندارد این نوع استخرها برای بازی های المپیک (5.9ft) 1.8 m و برای رده های سنی پایین حداقل (3.9ft) 1.2m می باشد.در این نوع استخرها درجه حرارت آب باید در محدوده 25-27 درجه سلیوس بوده و نور مورد نیاز برای روشنایی استخر واترپلو در مسابقات داخلی600lux و برای مسابقات جهانی و المپیک 1500lux باشد.

استخرهای چند منظوره:

ابعاد و اندازه این نوع استخرها به گونه ای است که به روش های مختلف می توان از آن ها بهره برداری کرد. به طور مثال، با در نظر گرفتن تمهیداتی در مقاطع استخرهای مسابقه ای و تمرینی هنگام ساخت آن ها، امکان برگزاری سایر ورزش های آبی تا حدود زیادی فراهم می شود. به گونه ای که رعایت عمق و شیب مجاز در کف استخرها و بهره گیری از تقسیم کننده های شناور، قابلیت بسیار خوبی برای افزایش کارایی و تبدیل آن به استخرهای چند منظوره به وجود خواهد آورد.در این استخر علاوه بر برگزاری مسابقات رسمی امکان آموزش واترپلو، شیرجه از روی تخته شناور و شنای تفریحی تامین شده است.

استخرهای شیرجه:

استخرهای شیرجه در واقع زیر مجموعه ای از استخرهای قهرمانی به شمار می روند که به طور خاص برای برگزاری مسابقات شیرجه در کنار مجموعه اصلی مورد استفاده قرار می گیرد. حداقل فاصله این استخرها تا فاصله سایر استخرها باید (16.4ft) 5 m باشد.

شیرجه به دوصورت از روی تخته های پرشی و یا سکوهای ثابت به اجرا در می آید؛ که در همه حالت ها نیاز به فضای بزرگ ایمن و اختصاصی دارد. با توجه به ابعاد و اندازه ها و مشخصاتی که در جدول برای ورزش شیرجه ارایه شده است، توصیه می شود این ورزش در استخرهای اختصاصی برگزار شود.

لازم به یادآوری است که سطح آب استخرهای شیرجه در زیر برج شیرجه باید موج دار و متحرک باشد و حداقل نور مورد نیاز در فاصله 1 متری از سطح آب استخرها 600lux می باشد. همچنین بسیار ضروری است که از انعکاس نور در آب به سمت شیرجه رو ها اجتناب شود.

استخرهای حرکات موزون:

امروزه، علاوه بر شنا و انجام ورزش های آبی در استخرها، اجرای حرکات موزون در داخل آب به عنوان یکی از ورزش های مفرح، طرفداران بسیاری یافته است. نکته حایز اهمیت در طراحی این گونه استخرها این است که عمق آن ها نباید از (5.9-6.6 ft) 1.8-2 m کمتر باشد. همچنین لازم است تمهیداتی جهت نصب پنجره های قابل رویت در زیر آب، سیستم روشنایی مناسب و امکان انتشار صوت در زیر آب به منظور برقراری ارتباط بین مربیان و شناگران، پیش بینی شود.

استخر با کف متحرک:

به استخرهایی اطلاق می شود که در آن ها با استفاده از یک سیستم هیدرولیک، کف استخر قادر به حرکت بوده و دارای سیستم خود تمیزکننده از طریق پاشش آب باشد. این نوع استخرها عموما چند منظوره بوده و با تغییر ارتفاع کف استخر، نوع کاربری آن نیز تغییر می کند. در این گونه استخرها، مجموعه باید کاملا ایمن بوده و از نظر تعمییر و نگهداری، شرایط مناسبی داشته باشد.

از آن جایی که استخرهای آموزشی، غواصی و معلولین به صورت دوره ای و در زمان های محدود مورد استفاده قرار می گیرند، بهره برداری از این نوع استخرها سبب صرفه جویی در هزینه ها خواهد شد. استخرهای با کف متحرک باید الزامات زیر را علاوه بر دیگر الزامات عمومی استخرها برآورده نماید.

الف): ورودی آب: در چنین استخرهایی لازم است که یک سیستم پاشش آب جهت تمیزی خودکار سیستم تعبیه شود. علاوه بر این، دو مجموعه کامل از ورودی های آب که در دو ارتفاع مختلف نصب شده اند باید در محل استخر تعبیه شده باشد؛ به گونه ای که اختلاط مناسبی را در تمامی مواقع بهره برداری از استخر، چه هنگامی که کف استخر پایین تر از سطح تراز قرار دارد، چه هنگامی که بالاتر است، ایجاد نماید.

ب): حرکت کف استخر: حرکت کف استخر باید به گونه ای طراحی شده باشد که به هنگام جابه جایی حداقل آشفتگی یا تلاطم را در آب ایجاد نماید به گونه ای که شرایط ایمنی را برای ورود، خروج و شنای افراد با ناتوانی جسمی فراهم آورد.